Voorwerpen in de mond stoppen
Voorwerpen in de mond stoppen is normaal gedrag bij baby's. Een baby doet dat vanaf ongeveer 3 maanden. Eerst stopt hij vooral zijn handjes in zijn mond en zodra hij voorwerpen kan pakken, eigenlijk alles wat binnen zijn bereik is. Het in de mond stoppen van zijn handjes, duim of vingers en later voorwerpen is belangrijk voor een baby omdat:
- Het zuigen op zijn duim of vingers of op een speen helpt om rustig te worden en te kunnen inslapen. De baby kan zich hierdoor beter van zijn omgeving afsluiten. Het helpt ook om het hoofd te stabiliseren hetgeen eveneens belangrijk is om te kunnen inslapen.
- Door voorwerpen en zijn handjes in zijn mond te stoppen, tast hij met zijn mond die voorwerpen af en voelt of ze hard of zacht zijn en welke vorm ze hebben. Hierdoor leert hij die voorwerpen en zijn handjes kennen. Hij voelt niet alleen zijn handjes en andere voorwerpen die hij in zijn mond stopt, maar door het aanraken van zijn mond met zijn handjes en de verschillende voorwerpen, voelt hij ook zijn mond zelf, zijn lippen en zijn tong.
- Door voorwerpen in zijn mond te stoppen went zijn mond aan wat hardere dingen. Zijn mond wordt hierdoor minder gevoelig waardoor een baby van ongeveer 4 maanden van een lepel kan gaan eten en enige maanden later ook steviger voedsel zoals brood.
In de loop van het eerste jaar en in het tweede jaar neemt het voorwerpen in de mond stoppen af doordat:
- het kind de meeste voorwerpen, die hij in zijn omgeving ziet, kent, hij hoeft ze daarvoor niet eerst in zijn mond te stoppen.
- De gevoeligheid in zijn mond zover is afgenomen dat hij gewoon mee kan eten.
- Hij kan zijn hoofd rechtop kan houden bij het zitten, staan en lopen en hoeft daarvoor zijn duim of hand niet als extra ondersteuning te gebruiken.
Het is een probleem bij oudere kinderen en volwassenen wanneer ze voorwerpen in de mond blijven stoppen (het zogenaamde pica gedrag) en zelfs opeten. Problemen met sensomotorische integratie, sensorische integratie of sensorische informatieverwerking kunnen samengaan met dit probleem maar er kunnen ook andere oorzaken aan dit probleem ten grondslag liggen. Het komt veelvuldig voor bij mensen met een verstandelijke handicap. Het is altijd zinvol om te kijken in hoeverre de de sensomotorische integratie en het in de mond stoppen van voorwerpen elkaar beïnvloeden. Hoewel hij het zich vaak niet bewust is, heeft het kind of de volwassene altijd een reden voor dit gedrag. Het is daarom in de eerste plaats belangrijk om de reden voor het gedrag te achterhalen. Mogelijk kunnen dan alternatieven worden geboden. Het in de mond stoppen van voorwerpen zal vaak door de persoon zelf niet als probleem worden ervaren maar wel door zijn omgeving. Het is een vies gezicht, het hoort niet en vooral - bij het opeten van niet-eetbare voorwerpen - is het gevaarlijk.
Mogelijke oorzaken en oplossingen
Vanuit het perspectief van de sensomotorische integratie zijn er verschillende oorzaken voor het in de mond blijven stoppen van voorwerpen. De voornaamste zijn:
Meerdere oorzaken kunnen bij één persoon een rol spelen, de genoemde en eventueel andere oorzaken zijn dus niet wederzijds uitsluitend.Prikkels zoeken
Oorzaak:
Een sterke behoefte om prikkels in en rondom het mondgebied te voelen.
Oplossing:
- Verplaatsend aanraken aan buitenkant van de mond.
- Materiaal geven dat wel in de mond gestopt mag worden.
- Gevarieerd eten aanbieden.
- Voelspelletjes.
- Andere zintuigprikkels aanbieden.
Verplaatsend aanraken aan buitenkant van de mond
Bij een sterke behoefte aan prikkels in het mondgebied is het
belangrijk om het kind of de volwassene veel aan te raken aan de
buitenkant van de mond, met name de wangen en de kin waarbij dan de
kaaklijn wordt gevolgd. Het beste is het om de persoon vanaf het
kaakgewricht tot aan de kin verplaatsend aan te raken. Dat kan met de
hand maar ook met materialen die gemakkelijk over de huid verplaatsbaar
zijn, zoals een zachte
handdoek, speelgoedbeesten, met
luchtgevuld verpakkingsmateriaal en een trilapparaat voor
gezichtsmassage. Het verplaatsen is belangrijk, omdat we ons
lichaam eigenlijk pas voelen als het wordt aangeraakt. Door de
aanraking te
verplaatsen, raak je het kind eigenlijk steeds weer
opnieuw aan. Doe het niet te snel, het kind moet de informatie wel
kunnen verwerken. Het aanraken gebeurt met druk en over een wat
groter oppervlak. Bij het aanraken zoveel mogelijk de gehele hand
gebruiken. Bij het aanraken geef
je lichte druk, zodat je voelt dat het kind tegendruk geeft om zijn
hoofd op de plaats te houden. Het is niet de bedoeling dat het hoofd
van het kind opzij wordt geduwd. Het is belangrijk dat het aanraken
door het kind of de volwassene als prettig wordt ervaren.
Het is belangrijk dit aanraken aan de buitenkant van de mond regelmatig gedurende de dag te herhalen. In ieder geval na het uit de mond halen van een voorwerp dat niet wenselijk is, maar ook op andere momenten. Mogelijk kan het in de mond stoppen van niet wenselijke voorwerpen hierdoor enigszins worden voorkomen. Met deze stimulatie is het van belang om te proberen om dit gedrag voor te zijn en niet alleen als reactie op het niet wenselijke gedrag.
Zoek een manier waarop het door het kind of volwassene als prettig wordt ervaren en doe het dan op vaste tijden gedurende dag. Het is vaak handig om het aan dagelijks terugkerende activiteiten te koppelen, zoals voor en na het eten, verschonen en jas aantrekken voordat naar buiten wordt gegaan. Ook kan een timer worden gebruikt waardoor de stimulatie bijvoorbeeld ieder half uur of ieder uur wordt gegeven.
Materiaal geven dat wel in de mond gestopt mag worden
Voor kinderen en volwassenen met een middelmatige kauwbehoefte zijn er speciale sieraden (Chewigem) om op te kauwen zoals een soort kralen die om de touwtjes van een capuchonjack bevestigd kunnen worden, armbanden en verschillende soorten hangers zowel voor jongens als voor meisjes. Ze zijn zowel verkrijgbaar bij webshop Educadora als bij andere Leveranciers.
Een armband en de langwerpige kralen die om de touwtjes van een capuchonjack kunnen worden bevestigd
Gevarieerd eten aanbieden
Door gevarieerd eten aan te bieden waar iets aan te proeven is en waar goed op moet worden gekauwd, kan extra stimulatie in de mond worden geven. Kauwgom kan hiervoor geschikt zijn maar bijvoorbeeld ook op een wortel of een appel moet goed worden gekauwd. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van de mogelijkheid om te kunnen kauwen en slikken. Ook gekruid eten en wat zurige snoepjes of vruchtensap geven extra stimulatie. Ook de structuur van het eten kan extra stimulatie geven bijvoorbeeld 'knapperig' eten zoals rauwkost, toastjes en chips. Zie hiervoor ook: Iets om te voelen
Om kinderen of volwassenen met sondevoeding toch verschillende smaken te laten ervaren, kunt u gebruik maken van snoepspray. Het is in verschillende smaken verkrijgbaar. U kunt bijvoorbeeld een klein beetje op een mondhoek spuiten zodat het kind het af kan likken. Snoepspray is vrij algemeen verkrijgbaar in winkels die snoep verkopen en U kunt het ook op internet vinden.
Voelspelletjes
Vaak is de behoefte om iets te voelen niet beperkt tot het
mondgebied en kan men het kind of volwassene ook helpen door allerlei
voelspelletjes te doen waarbij andere delen van het lichaam
worden
aangeraakt. Er wordt dan invulling gegeven aan de behoefte om iets te
voelen en tegelijkertijd wordt de aandacht wat van het mondgebied
afgeleid. Ideeën hiervoor zijn:
Inbakeren of rollen in een deken
Druk uitoefenen met een bal
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
Iets om te voelen
Verstoppen onder knuffels
Verstoppen in een speelhuisje of onder een doek
Spelen in een doos of een krat
Spelen met scheerschuim
Spelen met rijst
Spelen met kastanjes
Insmeren met bodylotion
Masseren met verschillende materialen
Het gebruik van een voetmassagebad
Andere zintuigprikkels aanbieden
We kunnen ook andere zintuigprikkels aanbieden om aan de behoefte van prikkels te voldoen. Vooral bewegingsprikkels zijn zeer geschikt. Het evenwichtsorgaan wordt door een bewegingsprikkel ingeschakeld. Dit gebeurt alleen wanneer het kind het voorwerp of zijn hand uit zijn mond haalt.
Ideeën hiervoor
zijn:
Bewegen op school
Sport en spel
Het gebruik van gewichten
Zitten op een bal of een balkussen
Zittend op een bal bewegen op muziek
Zittend op een bal naar de televisie kijken
Slepen op een deken
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
‘Schaatsen’ op matjes
Aanraken en bewegen op schoot
Ook iets om naar te kijken of naar te luisteren, kan helpen om het in
de mond stoppen van voorwerpen te verminderen, maar lang niet
altijd.
De wereld willen onderzoeken
Oorzaak:
Bij het zien van de dingen om ons heen, weten we al hoe ze voelen zonder ze eerst aan te hoeven raken. Dat komt, doordat we als baby en klein kind de voorwerpen onderzocht hebben door ze eerst in onze mond te stoppen en later met onze handen af te tasten. We weten daardoor hoe de voorwerpen voelen als we ze zien. Het kan zijn dat een kind of een volwassene die voorwerpen in zijn mond blijft stoppen omdat hij ze nog steeds wil onderzoeken, hij wil extra informatie over die voorwerpen opdoen.
Oplossing:
Voelspelletjes
Om aan de behoefte aan extra informatie te voldoen is
het
belangrijk om allerlei voorwerpen te laten voelen. Dat hoeft niet per
se in het mondgebied dat kan ook heel goed met de handen. Voorwaarde
daarvoor is wel, dat het kind zijn handen en de rest van het lichaam
zelf ook goed voelt, voordat het die handen of welk lichaamsdeel dan
ook kan gaan gebruiken om te voelen. Ideeën
hiervoor
zijn:
Inbakeren of rollen in een deken
Druk uitoefenen met een bal
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
Iets om te voelen
Verstoppen onder knuffels
Verstoppen in een speelhuisje of onder een doek
Spelen in een doos of een krat
Spelen met scheerschuim
Spelen met rijst
Spelen met kastanjes
Insmeren met bodylotion
Masseren met verschillende materialen
Het gebruik van een voetmassagebad
Gebrek aan stabiliteit
Oorzaak:
Een oorzaak die heel vaak bij het
probleem van
voorwerpen in de mond stoppen of zelfs soms bijten
over het
hoofd wordt gezien is een gebrek aan stabiliteit van het hoofd. Het
kind houdt dan met een voorwerp, maar nog vaker met zijn hand, duim of
vingers zijn hoofd als het ware vast of het bijt zich met zijn mond aan
de omgeving vast. Bijvoorbeeld aan de bedrand van een
spijlenbedje.
Het kind gebruikt dan zijn mond in combinatie met zijn handen of een
ander voorwerp om zijn hoofd min of meer rechtop te houden.
Dit
gebeurt dan vooral als het kind zit of staat. Het
gevolg hiervan
is dat het evenwichtsorgaan niets hoeft te doen. De voornaamste taak
van het evenwichtsorgaan (het vestibulaire systeem) is het hoofd
rechtop houden bij het staan, zitten en lopen, en bij het
verwisselen van de ene houding naar de andere. Het evenwichtsorgaan
wordt door het gedrag van voorwerpen in de mond stoppen uitgeschakeld.
Het is dan van belang om het evenwichtsorgaan te gaan
gebruiken om
het hoofd rechtop te houden in plaats van de
verschillende
voorwerpen die in de mond worden gestopt. Het rechtop houden van het
hoofd door het evenwichtsorgaan is alleen mogelijk als het hoofd zich
op de romp kan richten. De romp moet daarvoor stevig of stabiel genoeg
zijn. Die stevigheid wordt veroorzaakt door steun te
nemen op
de billen bij het zitten en op de voeten bij het staan of
lopen. Door die stabiliteit kan ons hoofd dan op onze romp balanceren.
Bij baby's en kleine kinderen geven wij die stabiliteit die ze nog niet
hebben, met onze handen en armen door ze stevig vast te
houden.
We kunnen zeggen, dat het in de mond stoppen van voorwerpen het evenwichtsorgaan uitschakelt. Het kan ook zijn, dat door gebrek aan stabiliteit of stevigheid van de romp, het evenwichtsorgaan niet goed kan balanceren op de romp en dat het kind daarom zijn hoofd als het ware vasthoudt met een voorwerp of zijn hand door het in de mond te stoppen. Daar heeft het ook de meeste houvast. Het in de mond stoppen van voorwerpen, het richten van het hoofd met behulp van het evenwichtsorgaan, de stabiliteit van de romp en het steun kunnen nemen op billen en voeten beïnvloeden elkaar wederzijds. Ze kunnen zowel oorzaak als gevolg zijn.
Oplossing:
- Bewegingsprikkels aanbieden.
- Steun nemen op de grond.
- Voelspelletjes.
- Verzwaringsmateriaal gebruiken.
Bewegingsprikkels aanbieden
Ook kan een kind op zijn buik dwars in een hangmat, die aan één punt is opgehangen. De hangmat omsluit het kind dan van zijn romp tot aan zijn voeten en geeft extra stevigheid. Ook hier weer zorgen dat de armen vrij zijn en gebruikt kunnen worden om steun te nemen op de grond. Dit steun nemen zorgt dan weer voor de nodige rompstabiliteit waarop het kind zijn hoofd kan richten. Eventueel kun je ook nog druk geven met je handen precies tussen de schouderbladen van het kind. Dat zal hem ook helpen om zijn hoofd op te richten.
Ideeën voor beweging
zijn:
Zorg voor beweging
Bewegen op school
Sport en spel
Zitten op een bal of een balkussen
Zittend op een bal bewegen op muziek
Zittend op een bal naar de televisie kijken
Slepen op een deken
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
‘Schaatsen’ op matjes
Aanraken en bewegen op schoot
Steun nemen op de grond
Door op de grond te steunen neemt de stabiliteit of stevigheid
van
de romp toe. Hierdoor kan het hoofd beter op de romp
balanceren. Om aan de behoefte aan extra informatie
te
voldoen, is het
belangrijk om allerlei voorwerpen te laten voelen. Dat hoeft niet per
se in het mondgebied, dat kan ook heel goed met de handen. Voorwaarde
daarvoor is wel dat het kind zijn handen en de rest van het lichaam
zelf ook goed voelt voordat het die handen of welk lichaamsdeel dan
ook kan gaan gebruiken om te voelen. Ideeën
hiervoor
zijn:
Bovenop verschillende materialen liggen
Inbakeren of rollen in een deken
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
Het gebruik van gewichten
Zitten op een bal of een balkussen
Zittend op een bal bewegen op muziek
Zittend op een bal naar de televisie kijken
‘Schaatsen’ op matjes
Bellen blazen
Voelspelletjes
Om steun te kunnen nemen op de grond is het belangrijk dat het kind de grond en zijn lichaam goed voelt. Allerlei voelspelletjes kunnen daarbij helpen.
Ideeën hiervoor zijn:
Het gebruik van ‘trilmateriaal’
Inbakeren of rollen in een deken
Druk uitoefenen met een bal
Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
Iets om te voelen
Verstoppen onder knuffels
Verstoppen in een speelhuisje of onder een doek
Spelen in een doos of een krat
Spelen met scheerschuim
Spelen met rijst
Spelen met kastanjes
Insmeren met bodylotion
Masseren met verschillende materialen
Het gebruik van een voetmassagebad
Verzwaringsmateriaal gebruiken
Kinderen waarbij de stabiliteit een probleem is, kunnen soms geholpen worden met verzwaringsmateriaal. in de eerste plaats denken we hier natuurlijk aan een verzwaringshesje of opblaasvest waardoor de romp meer stevigheid krijgt, maar ook een verzwaard kussen tijdens het zitten, bijvoorbeeld op school of tijdens het eten. Ook door het gebruik van enkelgewichten tijdens het lopen kan de romp meer stabiliteit krijgen. Zie hiervoor Gewichten en ander verzwaringsmateriaal en voor de verkrijgbaarheid van deze producten bij Leveranciers.
Alertheidsregulatie
Oorzaak:
Bij het voortdurend in de mond stoppen van voorwerpen is het gericht zijn op de omgeving en het rondkijken naar de buitenwereld gericht meestal sterk verminderd. Het in de mond stoppen van voorwerpen veroorzaakt dan een zich afsluiten van de omgeving en een verlaging van de alertheid. We zien ook dat kleine kinderen, als ze moe zijn, hun duim in mond steken en op die manier gemakkelijk in slaap vallen. Het in de mond stoppen van voorwerpen beïnvloedt op die manier altijd de alertheid. Dit wordt nog versterkt doordat het in de mond stoppen van voorwerpen ook het gebruik van het evenwichtsorgaan verhindert. Daardoor kan het kind niet gericht actief worden en optimaal betrokken en alert zijn bij de dingen die hij doet.
Het kan ook zijn dat de omgeving te onoverzichtelijk of onveilig is. Er zijn dan te hoge eisen aan het kind of de volwassene gesteld. Het in de mond stoppen van voorwerpen wordt dan gebruikt als middel om de alertheid te verlagen en zich van zijn omgeving af sluiten. Het kan ook zijn dat er eigenlijk te weinig eisen aan iemand worden gesteld of dat iemand niets of te weinig te doen heeft wat binnen zijn mogelijkheden past. Dit laatste komt veel voor bij mensen met een verstandelijke beperking. Het kind of de volwassenen verveelt zich dan eigenlijk en 'vult' de tijd met dingen in de mond stopen.
Oplossing:
- Kijk naar de drie eerdere oorzaken.
- Minder hoge eisen stellen.
- Zorg voor voldoende zinvolle dagbesteding.
Kijk naar de drie eerdere oorzaken
Kijk of een van de eerdere genoemde oorzaken van toepassing is, en of op die manier het in de mond stoppen van voorwerpen kan worden verminderd. Dit zal dan direct invloed hebben op de alertheid.Minder hoge eisen stellen
Kijk naar de eisen die aan het kind worden gesteld en of hij daaraan kan voldoen. Biedt vooral een veilige omgeving aan. Zoek naar activiteiten die hij kan en leuk vindt.
Zorg voor voldoende zinvolle dagbesteding
Kijk ook vooral of mensen wel voldoende te doen hebben. Zoek naar praktische en zo mogelijk zinvolle tijdsbesteding.Els Rengenhart © 2018-2019 Privacybeleid