Auditieve overgevoeligheid:
Auditieve
overgevoeligheid
is last hebben van geluiden waar andere mensen geen last van hebben.
Het is een afweerreactie die wordt veroorzaakt door een
geluid, een auditieve prikkel die op zich geen afweerreactie
zou
moeten uitlokken. Afweerreacties zijn een verdedigende reactie van ons
normale systeem. Zij waarschuwen als er gevaar dreigt zoals de
rookmelder of de sirene van de ziekenauto, politie of
brandweer. Geluiden worden
ook vaak gebruikt om ons te waarschuwen dat we actie moeten
ondernemen, zoals de wekker of
de schoolbel. Afweerreacties
hebben altijd invloed op de alertheid. Het is natuurlijk ook nuttig om
actie te ondernemen als de rookmelder afgaat. Dit zijn normale
afweerreacties.
We spreken van overgevoeligheid als de afweerreactie ontstaat bij geluiden die niet bedoeld zijn om ons te waarschuwen, maar om er naar te luisteren en er dan op te reageren. Bijvoorbeeld wanneer iemand iets tegen ons zegt. Maar ook bij geluidenten die we het beste langs ons heen kunnen laten gaan: zoals het verkeer op straat wanneer we binnen aan het werk zijn, of gesprekken van andere mensen wanneer we in een restaurant eten. In veel gevallen kunnen afweerreacties leiden tot hyperactiviteit, te hoge alertheid, slechte concentratie, taakgerichtheid en onhandigheid.
Door het te
sterk ervaren van de geluidsprikkels kunnen kinderen zich
bijvoorbeeld in de klas of op het dagverblijf moeilijk
concentreren, omdat zij alles
uit hun omgeving horen en niet
kunnen selecteren wat voor hen belangrijk is en wat niet.
Door het verminderen en
mogelijk
reguleren van deze
afweerreacties wordt de alertheid verbeterd.
De
afweerreactie op een geluid kan bestaan uit vermijden, een andere
prikkel zoeken, angst en zelfs agressie.
- De handen tegen de oren houden bij het horen van het geluid dat als vervelend wordt ervaren.
- Zelf voortdurend aan het woord blijven of geluid maken omdat je niet naar anderen kunt luisteren. Je hebt last van de stem van de ander.
- Het vermijden van lawaaierigge ruimten of situaties zoals een café, een speelplaats of gymnastieklokaal.
- Bij het horen van het geluid dat als vervelend wordt ervaren 'op zoek' gaan naar een andere zintuigprikkel om de geluidsprikkel minder alarmerend te maken. Bijvoorbeeld door te wrijven over je lichaam, voorwerpen vast pakken en eraan te gaan voelen of door te gaan bewegen.
- Zelf veel geluid maken. Het zelf geluid maken is altijd minder alarmerend dan het geluid dat anderen maken. Het kan zijn dat iemand last heeft van het geluid van anderen, maar het prettig vindt om zelf geluid te maken.
- Angstig worden bij het horen van bepaalde geluiden.
- Snel geïrriteerd worden door het horen van geluiden. De geluiden storen je voortdurend. Irritatie is een soort beginnende boosheid die gemakkelijk in agressief gedrag kan ontaarden.
- Jezelf slaan bij het horen van het voor jouw vervelende geluid.
- Met voorwerpen gooien of dingen stukmaken bij het horen bij een bepaald, voor jou vervelend geluid.
- Anderen
agressief benaderen als gevolg van de irritatie die ontstaan is door
het horen van het voor jou vervelende geluid. De
afweerreactie op een geluid kan bestaan uit vermijden, een andere
prikkel zoeken, angst en zelfs agressie.
Wat doe je er aan?
Tijdens het geluid:
- Van te voren voorwaarschuwen voor het geluid. Het komt dan niet onverwacht en het is daardoor gemakkelijker te verdragen.
- Andere zintuigprikkels zoeken of gebruiken om de geluidsprikkels minder overheersend te laten worden, zoals het gaan staan en stevig op de grond stampen, met stevige druk over je armen wrijven en iets vastpakken om aan te voelen. Zie ook Iets om te voelen
- Een activiteit uitvoeren met twee handen waarbij je ook nog kracht moet zetten, helpt vaak ook om het als vervelend ervaren geluid beter te verdragen. Bijvoorbeeld stevig in de handen wrijven, je handen in elkaar duwen of uit elkaar trekken en met twee handen op een bureau of tafel duwen en jezelf dan met bureaustoel en al achteruit duwen en weer naar de tafel toe trekken.
Beweging en steun nemen op de grond.
Het last hebben van geluid is meestal niet op zichzelf staand. Meestal zijn er ook andere zintuigen bij betrokken en is er onvoldoende evenwicht tussen de zintuigen die informatie over ons eigen lichaam geven en de zintuigen van 'buiten'. Geluid is een zintuigprikkel van buiten en hoe minder zintuiginformatie we uit onze spieren en gewrichten ontvangen, hoe 'harder' de prikkel binnenkomt; en hoe meer prikkels we uit onze spieren en gewrichten ontvangen hoe 'zachter' de prikkel binnenkomt. Door te zorgen voor veel beweging versterken we die informatie. Spelletjes die daarvoor geschikt zijn, combineren het bewegen met stevig steun nemen op de grond. Het is belang om bij overgevoeligheid van geluid dagelijks een dergelijk spelletje of activiteit te doen. Bijvoorbeeld:
- Zitten op een bal of een balkussen
- Zittend op een bal aanraken met knuffels
- Zittend op een bal bewegen op muziek
- Zittend op een bal naar de televisie kijken
- Boven op verschillende materialen liggen
- Slepen op een deken
- ‘Schaatsen’ op matjes
- Aanraken
en bewegen op schoot
Voelspelletjes.
Last hebben van geluid betekent dat we een geluidsprikkel al gauw als vervelend ervaren. Dat betekent dat we niet zo goed naar het geluid kunnen luisteren of onderscheiden wat er precies wordt gezegd. We ervaren het alleen maar als vervelend. We moeten de verschillende geluidsprikkels beter van elkaar leren onderscheiden om minder gauw last van geluiden te hebben. Dit onderscheiden - discrimineren wordt dat wel genoemd - van de verschillende zintuigprikkels kunnen we vaak het beste aanleren door verschillende materialen te voelen. Het discriminatievermogen voor zintuigprikkels is niet zo zintuigspecifiek. Door beter het verschil te voelen tussen verschillende materialen of voorwerpen, trainen we dat discriminatievermogen en gaan we ook beter luisteren. Het is belang om bij overgevoeligheid voor geluid dagelijks een voelactiviteit te doen. Bijvoorbeeld:
- Inbakeren of rollen in een deken
- Over verschillende materialen rollen, kruipen en op knieën lopen
- Iets om te voelen
- Verstoppen onder knuffels
- Verstoppen in een speelhuisje of onder een doek
- Spelen met scheerschuim
- Spelen met rijst
- Spelen met kastanjes
- Insmeren met bodylotion
- Masseren met verschillende materialen
- Het gebruik van een voetmassagebad
Geluiden gebruiken.
Bij auditieve overgevoeligheid vinden we de geluiden al gauw vervelend, maar het is niet te bedoeling om bijna geen geluidsprikkels meer te gebruiken. Daardoor wordt de overgevoeligheid juist in stand gehouden. Juist het gebruik van geluid dat niet als vervelend wordt ervaren is heel belangrijk. Bijvoorbeeld:
- Dansen of op een andere manier bewegen op muziek. Door het bewegen kan het geluid beter worden verdragen en wordt de tolerantie voor het verdragen van geluid vergroot. Het is natuurlijk wel belangrijk om de muziek zorgvuldig te kiezen. Muziek met veel hoge tonen wordt vaak minder goed verdragen.
- Klassieke muziek als achtergrond gebruiken bij bepaalde activiteiten. Vooral de muziek van Mozart vinden mensen vaak prettig. Ook hier zorgvuldig de muziek kiezen bij de activiteiten. De muziek moet als prettig worden ervaren.
- Liedjes zingen waarbij ook beweging wordt gebruikt, zoals veel eenvoudige kinderliedjes. Soms is het beter om eerst met neuriën te beginnen voordat er woorden worden gebruikt.
Het is natuurlijk ook nog mogelijk om de omgeving enigszins aan te passen of het kind dat last heeft van het geluid van hulpmiddelen te voorzien. Bijvoorbeeld:
- Het geluid dempen door gordijnen, vaste vloerbedekking, een vloerkleed, stoffen meubelen en mogelijk ook wanden bekleden met geluid-isolerend materiaal. Ook kussens of knuffels op een bank of een bed kunnen geluid absorberen. Vooral stoffen materialen hebben een geluidsdempend effect.
- Voorkomen van onnodig geluid zoals continu de radio of televisie aan laten staan, zonder dat er een duidelijke keuze voor dat geluid is gemaakt.
- Waarschuwen als er een geluid wordt verwacht dat als vervelend wordt ervaren, zoals het maandelijkse luchtalarm. Het kind kan dan bijvoorbeeld alvast gaan staan, stevig op de grond stampen en met de sirene meedoen door zelf ook geluid te maken.
- Gebruik van een koptelefoon, oorkappen of gehoorbeschermers tijdens het werken op school of bij een activiteit thuis. Er kan gekozen worden om wel of geen muziek te horen. Is vooral het dempen van geluid belangrijk, dan kunnen we ook kiezen voor oordopjes of andere geluidsdempers zoals die worden gebruikt bij machines die veel lawaai maken. Kies altijd zorgvuldig de activiteiten waarbij de koptelefon en de andere hulpmiddelen worden gebruikt. Blijf steeds kijken hoe het kind erop reageert. De gehoorbeschermers kunnen rechtstreeks bij bol.com worden besteld door op onderstaande afbeelding te klikken. Ook verkrijgbaar in andere kleuren en speciaal voor baby's. Ze zijn ook verkrijgbaar bij de in sensomotorische integratie artikelen gespecialiseerde leveranciers.
- Tennisballen
onder stoel- en tafelpoten. Christine
van Riessen, ergotherapeute, is werkzaam in een instelling voor mensen
met een verstandelijke handicap. Om een oplossing te vinden voor de
last die één van haar cliënten had van
het lawaai van het schuiven van de tafels en de stoelen tijdens het
eten, plaatste zij tennisballen onder de tafel- en stoelpoten. Een gat
in de tennisballen maken en om de tafel- en stoelpoten doen.
En eenvoudige oplossing die weinig kost, want gebruikte tennisballen
zijn hiervoor natuurlijk ook heel erg geschikt.
Els Rengenhart © 2011-2019 Privacybeleid